Պատմություն

Երևանի պատմական Կարմիր կամուրջը Հրազդան գետի վրա. 1970-ականների վերջի լուսանկար:
13Oct By adminNo Comments
Լուրեր, Մշակույթ, Պատմություն

Երևանի պատմական Կարմիր կամուրջը Հրազդան գետի վրա. 1970-ականների վերջի լուսանկար:

Երևանի պատմական Կարմիր կամուրջը Հրազդան գետի վրա մայրաքաղաքի հնագույն կամուրջն է հանդիսանում, դարեր շարունակ Երևանի՝ Արևելյան Հայաստանի վարչական կենտրոնի պատմական մուտքն է եղել: Հենց այս կամուրջով են 1918-ի հունիսի սկզբին Սարդարապատում տարած փառապանծ հաղթանակից հետո Երևան վերադարձել հերոսական Հայկական բանակն ու հայ հրամանատարները: Ներկայումս եզակի այս կառույցը կիսաքանդ է, ավերակ վիճակում և ամբողջությամբ լքված: Նշենք, որ կամուրջը «Կարմիր» անվանումը ստացել է կարմիր տուֆից կառուցված լինելու համար։ Հիմնովին վերակառուցվել էր 1679 թվականին՝ երկրաշարժից հետո։ Ուներ 80 մետր երկարություն և 11 մետր բարձրություն։ Կարմիր կամուրջը կոչվել է նաև Խոջա-Փիլավի կամուրջ՝ ի պատիվ քանաքեռցի մեծահարուստ բարեգործ Խոջա-Փիլավի, որը 1679-ին ֆինանսավորել էր նրա վերանորոգումը: Ռուբեն Շուխյան՝ պատմաբան ...
Ավելին
Մալխաս Ամոյանը նվաճեց աշխարհի չեմպիոնի տիտղոսը, հաղթելով ռուս ըմբշամարտիկին
8Oct By adminNo Comments
Լուրեր, Նյութերի ընտրանի, Պատմություն

Մալխաս Ամոյանը նվաճեց աշխարհի չեմպիոնի տիտղոսը, հաղթելով ռուս ըմբշամարտիկին

Հայ ըմբշամարտիկ Մալխաս Ամոյանը 72 կգ քաշային կարգում նվաճեց հունահռոմեական ոճի ըմբշամարտի աշխարհի չեմպիոնի տիտղոսը, Նորվեգիայի մայրաքաղաք Օսլոյում ընթացող ըմբշամարտի աշխարհի առաջնության եզրափակչում հաղթելով  ռուս ըմբշամարտիկ Սերգեյ Կուտուզովին:
Ավելին
ԱՄՆ դեսպանատան հայտարարությունը
19Sep By adminNo Comments
Լուրեր, Պատմություն, Փաստա-վավերագրական, Քաղաքական

ԱՄՆ դեսպանատան հայտարարությունը

ԱՄՆ դեսպանատունը տարածել է հետևյալ հաղորդագրությունը. «Այս օրերին Երևանում է ՀՀ-ում ԱՄՆ նախկին դեսպան Ջոն Օրդվեյը, (թոշակի անցած) որը ղեկավարել է մեր դեսպանությունը 2001-2004թթ.: Ուրախալի է, որ նա այստեղ է, երբ Հայաստանը տոնում է իր անկախության 30-րդ տարեդարձը, և մենք էլ նշում ենք Հայաստանի հետ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 30 տարին:» Ողջունելով նախկին դեսպանի այցը Հայաստան, հարկ ենք համարում նշել, որ ԱՄՆ-ՀՀ դիվանագիտական հարաբերությունները մեկ հարյուրամյակի պատմություն ունեն: ԱՄՆ առաջին պաշտոնական ներկայացուցիչը Հայաստանի Հանրապետությունում եղել է գնդապետ Հասկելը, իսկ ՀՀ առաջին ներկայացուցիչը ԱՄՆ-ում Արմեն Գարոն: Ի դեպ, ԱՄՆ-ի կողմից ՀՀ ճանաչումը շարուկվել է մինչև 1933թ. և ողջ այդ ընթացքում Վաշինգտոնում շարունակել է գործել ՀՀ դեսպանատունը: ...
Ավելին
«ՏԻՐ» մեդիան Լոռվա մարզում
17Sep By adminNo Comments
Լուրեր, Հայաստանաճանաչում

«ՏԻՐ» մեդիան Լոռվա մարզում

Սեպտեմբերի 10-12-ը Ազգային-ժողովրդավարական բևեռի Լոռվա մարզային կառույցի հրավերով, «ՏԻՐ» մեդիայի աշխատանքային խումբը այցելել է Լոռվա մարզի սահմանամերձ գյուղեր։ Հանդիպումներ են եղել Մեծ Այրում, Ճոճկան, Օձուն, Հագվի, Սանահին համայնքներում և Ալավերդի քաղաքում։
Ավելին
Արտաշեսյանների թագավորություն
14Sep By adminNo Comments
Պատմություն

Արտաշեսյանների թագավորություն

  մ.թ.ա․189-1 մ․թ․ թվականներին գոյություն ունեցած թագավորություն, որի հիմնադիրը Արտաշես Ա Բարեպաշտն է։ Թագավորությունն իր հիմնադրման սկզբնական շրջանում ունեցել է նվազագույնը 250 հազար կմ2 տարածք, իսկ հզորության գագաթնակետին՝ Տիգրան Մեծի ազդեցության ոլորտը ընդգրկել է շուրջ 3 մլն կմ2 տարածք։ Թագավորության մայրաքաղաքն ի սկզբանե եղել է Երվանդ Դ Վերջինի կողմից կառուցված Երվանդաշատը, ապա Արտաշես Ա-ի կողմից կառուցված է Արտաշատ քաղաքը։ Հետագայում, երբ ստեղծվեց Տիգրան Մեծի աշխարհակալությունը, Արտաշատը ընկավ պետության ծայր հյուսիսում, և Տիգրան Մեծը Աղձնիքում հիմնադրեց Տիգրանակերտը։ Մ․թ․ա․ 201 թվականին Սելևկյան Անտիոքոս Մեծ թագավորի զորքերի ղեկավար Արտաշեսը մտնում է Հայաստան և տապալում Երվանդունիների թագավորությունը, որի վերացումից հետո Արտաշեսը Մեծ Հայքում, իսկ Զարեհը՝ Ծոփքում դառնում...
Ավելին
Արշակունյաց արքայատոհմ
14Sep By adminNo Comments
Պատմություն

Արշակունյաց արքայատոհմ

Հայ Արշակունիների արքայատոհմը սերել է պարթև Արշակունիների արքայատնից, թագավորել է Մեծ Հայքում 66–428 թթ-ին:   Արտաշիսյան արքայատոհմի անկումից հետո Մեծ Հայքում քաղաքական ազդեցության համար պայքարել են Հռոմն ու Պարթևստանը, երկրում թագավորել են օտարազգի դրածո արքաները: 52 թ-ին հայ-պարթևական զորքերը գահ են բարձրացրել Պարթևաց արքա Վաղարշ I-ի կրտսեր եղբորը՝ Տրդատին: Հռոմի պատերազմը Հայաստանի և նրա դաշնակից Պարթևստանի դեմ ավարտվել է Հռանդեայի (Եռանդի) ճակատամարտում (62 թ.) հռոմեական զորքերի ծանր պարտությամբ: 66 թ-ին Հռոմը պաշտոնապես ճանաչել է Մեծ Հայքի անկախությունը, և Ներոն կայսրը Հռոմում թագադրել է Տրդատին.  դրանով սկզբնավորվել է Արշակունյաց արքայատոհմի հայկական ճյուղը: Տրդատ Ա-ն, որը հայկական աղբյուրներում հայտնի է Արտաշես անունով, վերականգնել է ավերված Արտաշատը, կառուցել Գառնիի ...
Ավելին
Մեծ Հայք և Մեծ Հայքի քարտեզը
14Sep By adminNo Comments
Հայաստանաճանաչում, Պատմություն

Մեծ Հայք և Մեծ Հայքի քարտեզը

Մեծ Հայքի թագավորություն, հայտնի է նաև որպես Հայոց թագավորություն կամ պարզապես Մեծ Հայք, հունահռոմեական աղբյուրներում՝ Արմենիա Մայոր, հինաշխարհյան և վաղմիջնադարյան շրջանի պետություն Հայկական լեռնաշխարհում, որը գոյություն է ունեցել մ․թ․ա․ 331-ից մինչև մ․թ․ 428 թվականը։ Թագավորությունը հիմնադրել է Հայաստանի սատրապ Երվանդ Գ-ն, ով Ալեքսանդր Մակեդոնացու արևելյան արշավանքից հետո Մեծ Հայքը հռչակել է անկախ պետություն։ Երվանդունիներն իրենց աթոռանիստն են դարձնում Վանի թագավորության օրոք հիմնադրված Արգիշտիխինիլի քաղաքը, որը վերանվանվում է Արմավիր։ Երվանդունիների համահայկական թագավորությունն անկում է ապրում մ․թ․ա․ մոտ 200 թվականին՝ սելևկյան զորքերի կողմից Հայքի նվաճումից և Երվանդ Վերջինի գահազրկումից հետո։ Մագնեսիայի ճակատամարտում սելևկյան բանակի ջախջախումից հետո մ․թ․ա․ 189 թվականին Արտաշես Ա-ն ...
Ավելին
Վիլսոնյան Հայաստան
14Sep By adminNo Comments
Նյութերի ընտրանի, Պատմություն, Փաստա-վավերագրական

Վիլսոնյան Հայաստան

Օսմանյան Թուրքիայի պարտությունը Առաջին Համաշխարհային պատերազմում Օսմանյան կայսրությունը Առաջին համաշխարհային պատերազմից դուրս եկավ 1918 թվականի հոկտեմբերի 30-ին, երբ ստորագրվեց Մուդրոսի զինադադարը։ Փարիզի վեհաժողով   Պատերազմի ավարտի վերաբերյալ ընդհանուր քննարկումները տեղի ունեցան Փարիզի վեհաժողովի ժամանակ՝ 1919—1920 թթ.։ Ելնելով վեհաժողովի որոշումներից, Օսմանյան կայսրությանը վերաբերող հարցերի խորը քննարկումը պետք է ի կատար ածվեր Սևրի պայմանագրի շրջանակներում։ Փարիզի խաղաղության վեհաժողովն ի վերջո անդրադարձավ Օսմանյան կայսրության հիմնահարցերին Սան Ռեմոյի նիստի ժամանակ՝ 24-27 ապրիլի, 1920թ.: Այս հարցի շրջանակում վեհաժողովը ձեռնամուխ եղավ Հայաստանի հետագա ճակատագրի հստակեցմանը։ Ըստ այդմ՝ Դաշնակից ուժերի Գերագույն խորհուրդը (Supreme Council of the Allied Powers) 1920թ. ապրի...
Ավելին
Սևրի պայմանագիր
14Sep By adminNo Comments
Նյութերի ընտրանի, Պատմություն, Փաստա-վավերագրական

Սևրի պայմանագիր

Հիմնական էություն Սևրի հաշտության պայմանագրի հիմքում դրվել էին 1916 թ. Սայքս-Պիկոյի պայմանագրի դրույթներն ու տերությունների 1920 թ. Սան Ռեմոյի կոնֆերանսի որոշումները։ Պայմանագիրը բաղկացած էր 97 մասից և 578 հոդվածներից, որոնք վերաբերվում էին սահմանային և քաղաքական, փոքրամասնությունների պաշտպանության , ռազմական, ծովային և օդային գերիների և պատիժների, տնտեսական և ֆինանսական, օդային նավագնացության, ջրային և երկաթուղային ճանապարհների, աշխատուժի հարցերին։ Սևրի հաշտության պայմանագրի համաձայն՝ Թուրքիային մնում էին Կոստանդնուպոլիսը և շրջակայքը, ապառազմականացվում էին նեղուցները և դրվում էին միջազգային կառավարման ներքո։ Թուրքիան հրաժարվում էր իր գերիշխանությունից Թրակիայի նկատմամբ, Էգեյան ծովի կղզիներից, Կիպրոսից, Եգիպտոսից և արաբական տիրույթներից։ Հունաստանը կառավարելու էր Իզմիրն ու նրա շր...
Ավելին
Սարդարապատի հերոսամարտ
14Sep By adminNo Comments
Նյութերի ընտրանի, Պատմություն, Փաստա-վավերագրական

Սարդարապատի հերոսամարտ

Օսմանյան բանակի արշավանքն Արևելյան Հայաստան 1917 թվականին Ռուսաստանում հոկտեմբերյան հեղաշրջումից և ապա դեկտեմբերի 5-ին Երզնկայում Օսմանյան կայսրության 3-րդ բանակի և Անդրկովկասի կոմիսարիատի միջև կնքված զինադադարից հետո Կովկասյան ճակատից, մասնավորապես` Արևմտյան Հայաստանի տարածքից նահանջող ռուսական զորքերին սկսեցին փոխարինել նոր կազմավորվող փոքրաթիվ հայկական զորաջոկատները։ Օգտվելով ստեղծված ռազմաքաղաքական իրավիճակից՝ օսմանյան կառավարությունը ծրագրեց վերանվաճել համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ռուսական բանակի գրաված տարածքները, ապա նաև ներխուժել Արևելյան Հայաստան ու Հարավային Կովկաս[2]։ 1918 թվականի փետրվարին հարձակման անցնելով՝ թուրքական 3-րդ բանակը հաջորդաբար սկսեց գրավել Արևմտյան Հայաստանի բնակավայրերը։ Ապրիլին՝ Տրապիզոնի հաշտության բանակցությունների ձախողումից հետո 3-րդ բանակի հրամա...
Ավելին