Որոշիչ է նոյեմբերի 9-ի «եռակողմ յայտարարութիւնը»։ Ով այն հրապարակաւ եւ իսպառ չի մերժում՝ ազգային֊պետական աւրակարգի հետ որ եւ իցէ աղերս չունի: Որոշիչ է Հայաստանի ինքնիշխան տարածք հասկացութիւնը։ Ով Հայաստանի պետական սահմանը նոյնացնում է խորհրդային վարչական ապաւրինի սահմանների հետ՝ ազգային֊պետական աւրակարգի հետ որ եւ իցէ աղերս չունի։ «Խաղաղութեան աւրակարգն» անխուսափելիաւրէն յանգեցնելու է վերահաս եւ մաւտալուտ երկրորդ ցեղասպանութեանը եւ հայութեան լիակատար հայրենազրկմանը։ Իսպառ վերանալու եզրին կանգնած ազգն անվերապահ իրաւունք եւ բացարձակ անայղընտրանք պարտականութիւն ունի՝ առանց դիւանագիտական թերասացութիւնների ու այղեւայղութիւնների հռչակագրելու ինքնիշխանութեան եւ հայրենատիրութեան իր մշտնջենաւոր եւ անվիճարկելի իրաւունքը։ Առանց ցեղասպանութեան հետեւանքների՝ յատկապէս առանց Հայաստանի յետցեղասպանական մասնատման սերունդներով տեւելիք յաղթահարման Հայաստանն ապագայ չունի։
Գաղութատիրոջը գործընկեր դարձնելու միակ ուղին՝ նրա քթին անխնայ հարուածելն է՝ չեղածդ ուժերի գերագոյն լարմամբ նրան հնարաւորինս ուժեղ ցաւացնելը։ Աշխարհին հետաքրքիր դառնալու եւ դաշնակիցներ ձեռք բերելու միակ արդիւնաւէտ միջոցը՝ յանուն սեպհական ազգային֊պետական գոյութեան առանց դաշնակիցների մինչեւ վերջ մաքառելը եւ ցմահ ազգովի չյանձնուելը։ Այդ դէպքում անգամ Երեւանի անկումը եւ Հայաստանի ժամանակաւոր վերացումն ազգային անկասելի զարթաւնքի ու վերածնութեան գրաւական կը դառնան։
Հայութեան կացութիւնը եզակիաւրէն առանձնայատուկ եւ բացառիկ է․ նոյնպիսիք են եւ մեր իրաւունքները, որոնց ճանաչումն, ի վերջոյ, լինելու է մեր հռչակագրածի համաձայն՝ մերձաւոր կամ շատ հեռաւոր ապագայում։